भजनसंगतीतील तबल्याचे गूढ — श्री. पांडुरंग पवार यांच्याशी संवाद
🎶 प्रस्तावना
भारतीय संगीतामधील तबला हे फक्त एक वाद्य नाही, तर तो एक संवादाचा माध्यम आहे. विशेषतः भजन संगीताच्या संगतीत तबल्याचे स्थान अत्यंत महत्त्वाचे मानले जाते. या कलेतील सूक्ष्म पैलूंवर प्रकाश टाकण्यासाठी संगीत जगत पॉडकास्ट मध्ये आम्ही आमंत्रित केला होता भजन संगतीसाठी प्रसिद्ध आणि अनुभवी तबलावादक श्री. पांडुरंग पवार यांना.
तबला : भजन साथसंगतीतला आत्मा
पांडुरंग पवार यांनी आपल्या संवादात सांगितले की, भजनसंगतीतील तबला हा गायकाच्या भावनांशी जोडलेला असतो. भजनामधील भक्तीभाव, ताल आणि लय यांच्या संतुलनाने श्रोत्यांपर्यंत भक्तिरसाचा प्रवाह पोहोचतो.
त्यांनी स्पष्ट केले की, “भजनासाठी वाजवताना तंत्र नाही, तर भावना महत्त्वाची असते.”
तबलावादकाने गायकाच्या शब्दांच्या भावनांशी एकरूप व्हावे लागते, तेव्हाच खरी संगती घडते.
🎧 सराव आणि आत्मशोध
संवादादरम्यान त्यांनी तबल्याच्या सरावाबद्दलही महत्त्वाचे विचार मांडले.
त्यांच्या मते —
“तबला शिकताना रोजच्या सरावात एकांत आणि आत्मसंवाद आवश्यक असतो. कोपऱ्यात बसून वाजवले, तर आपल्याला आपल्या आवाजाचा फीडबॅक मिळतो.”
ही कल्पना तरुण वादकांसाठी अत्यंत प्रेरणादायी आहे — कारण ती आत्मशोध आणि श्रवण संवेदनांच्या विकासाशी संबंधित आहे.
🌍 आजच्या संगीतावर त्यांचा दृष्टिकोन
आजच्या संगीतविश्वाबद्दल बोलताना पवारजी म्हणाले की, तंत्रज्ञान आणि सोशल मीडियामुळे संधी वाढल्या असल्या तरी “संगीतातील साधना आणि अंतर्मुखता कमी होत चालली आहे.”
त्यांच्या मते, प्रत्येक कलाकाराने आपल्या साधनेशी प्रामाणिक राहणे गरजेचे आहे — मग ते भजन असो वा फ्यूजन.
💬 प्रेरणादायी विचार
संवादाचा शेवट करताना त्यांनी तरुण तबलावादकांना संदेश दिला —
“तंत्र शिका, पण त्यात अडकू नका. संगीताला भावनिक अर्थ द्या. तेव्हा तबला तुमच्याशी बोलेल.”
🙏 निष्कर्ष
हा संवाद संगीत जगत पॉडकास्ट च्या माध्यमातून प्रत्येक संगीतप्रेमीला विचार करायला भाग पाडतो — की संगीत फक्त ऐकायची गोष्ट नाही, ती जाणायची आणि जगायची प्रक्रिया आहे.
श्री. पांडुरंग पवार यांची विनम्रता, त्यांचा तालावरील प्रभुत्व आणि भजनसंगतीविषयीची समज हे सर्व संगीत रसिकांसाठी मार्गदर्शक ठरते.
🔗 संबंधित दुवे
🎧 पॉडकास्ट पाहा: https://youtu.be/WYhEN4ThPWg
🎙️ होस्ट: भूषण जगताप
📚 Presented by: भारतीय संगीत कलापीठ
🥁 Guest: @pp_heartbeats_tabla
📌 Subscribe Bhartiya Sangeet Kalapith — भारतीय संगीताच्या प्रवासात सहभागी व्हा!
संगीत जगत ई-जर्नल आपके लिए ऐसी कई महत्त्वपूर्ण जानकारियाँ लेके आ रहा है। हमसे फ्री में जुड़ने के लिए नीचे दिए गए सोशल मीडिया बटन पर क्लिक करके अभी जॉईन कीजिए।
संगीत की हर परीक्षा में आनेवाले महत्वपूर्ण विषयोंका विस्तृत विवेचन
